Kuş Gribi Belirtileri ve Tedavisi

Kuş gribi bulaşım yolu ve tedavisi 

Kış mevsimi geldi ve gribal enfeksiyonlar başladı. Son günlerde Avrupa'da 2014 - 2015 dönemi kuş gribi salgını başladığı hakkında haberler gelmeye başladı. Almanya'dan sonra İngiltere ve Hollanda'da bulaşıcı kuş gribi vakaları ortaya çıkmıştır.

Kuş gribi Tavuk, hindi ve ördek çiftliklerinde meydana çıkmıştır. Bu çiftliklerde hayvanların itlafına başlanmıştır. Bu virüsün insanlara da geçme olasılığının olduğu bildirilmektedir.

Bu nedenle tavuk ve yumurta pişirirken iyice piştiğinden emin olunmalıdır. Bu işler ile uğraşanların da gerekli önlemleri almaları oldukça önemlidir. Nasıl piştiğinden emin olunmayan kanatlı hayvan etleri ve yumurtaları yemek sakıncalı olabilir. Unutulmamalıdır ki, hijyenin ve önlemlerin hastalığın insanlara bulaşmasını önlemek için önemi büyüktür.

Kuş gribi nedir? 

Kuş gribi, halk arasında tavuk vebası veya aviare olarak bilinen gribal bir hastalıktır. Kuş gribi virüslerinin neden olduğu ve kuşlardan geçen bir hastalık olarak bilinmektedir. Kuş gribi, günümüzde influenza virüs A (H5N1) olarak bilinen ve daha birçok farklı grip virüsleri ile geçer. Tavuk, hindi, sülün, gibi kanatlılarda görülme oranı daha yüksektir.

Kuşların yakalandığı virüs tipine göre hastalık, hafif, ağır veya ölümcül olabilir. İnsanların ve diğer hayvanların hasta hayvanlar ile teması sonucu hastalık bulaşma özelliği gösterir. Hastalığın bulaşma şekli sadece hasta hayvanlar ile yakın temas sonucu olur. Hasta kuşların dışkıları ve virüslü tozdan temizlenmemiş tüyler yolu ile de hastalık insanlara bulaşır.

Kuş gribi, 100 yıldan daha uzun zaman önce ilk olarak İtalya'da ortaya çıkmış ve daha sonra dünyanın farklı yerlerinde de zaman zaman görülmüştür. İlk tespit edildiği yıllarda çok fazla ölümcül olmayan kuş gribi virüsü, yıllar içinde değişime uğrayarak ölümcül duruma gelmiştir.

Günümüzde salgınlara yol açan virüs kuşlar arasında Yüzde yüz öldürücü özelliğe sahiptir. Önceleri kuş gribi virüsü kuşlar ve domuzlar dışındaki türlerde hastalık yapmadığı sanılmaktaydı. Fakat 1997 yılında Hong Kong'da kümes hayvanlarında görülen H5N1 virüsünün neden olduğu salgının insanlara da bulaştığı görülmüştür ve bu dönemden sonra kuş gribi ile ilgili araştırmalar hız kazanmıştır.

Kuş gribi (avian influenza) kimlerde görülür?

Kuş gribi genellikle insanlara zor bulaşan bir hastalıktır. Bu hastalık bir kuş hastalığı olduğu için, enfekte olmuş kuşlardan diğer kuşlara dışkı yolundan ya da ölü kuşların leşlerini yiyenler yolu ile bulaşır. Bilgilere göre bu güne kadar hastalanan tüm insanlar, Asya veya Afrika'da çoğu evde bilindiği üzere, enfekte olmuş hasta tavuklar ile yakın temasta bulunmuşlardır.

Avrupa'da ise tavuk besleyenler, veterinerler ve ölü veya diri kanatlı kuşlar ile yakın temasta bulunanlar tehlike altındadır. Hastalık insanlara, tavuk ve hindilerden ender olarak geçebilir. Tavuk veya hindi hasta ise, hastalık virüsü dışkılar ve bu yolla diğer hayvanlara ya da insanlara bulaşır. Ördekler, kuğular ve kazlar influenza virüslerinin doğal taşıyıcılarıdır.

Bu nedenle bu hayvanlar ile yakın temastan kaçınmak gereklidir. Dünya Sağlık Örgütü'nün bildirisine göre H5N1 virüsü dışkıda düşük ısıda yaklaşık 1 -3 ay, vücut ısısında ise sadece birkaç gün yaşar. Hastalığa tutulmuş kuş tüyleri hastalığı yayma riskine sahiptir. Bu nedenle kuş gribi saptanmış bölgelerden kuş tüyleri toplanmalıdır.

Kuş gribi hangi hayvanlarda görülür?

Kuş gribi virüsünü Rügen'de bir sansarın bu virüs ile enfekte olduğu bilinmektedir. Fare gibi küçük kemirgenlerden hastalığın bulaşması mümkündür. H5N1 kuş gribi virüsünün kuşlar ve memeli hayvanlar arasında bulaşıcılık çok mümkün görülmemektedir. Enfeksiyon için çok fazla miktarda virüsün vücuda girmesi gereklidir. Hastalık durumunda bile memeli hayvanlar çok düşük oranda virüs dışkıladıkları için, hastalık daha fazla yayılmaz.

Ev kuşları ile dışarıdaki kuşlar mümkün olduğunca temasta bulundurulmamalıdır. Kuş gribi tüm kuş türlerini etkiler. Papağanlarda da bu virüse rastlanmıştır. Güvercinler kuş gribine yakalanabilirler. Fakat Güvercinler çok az virüs dışkılarlar ve hastalığı yayma olasılığı düşüktür. Ağır hasta olan hayvanın 1 gr'lık dışkısı bile 1 milyon kanatlı hayvanı hastalık bulaştırabilmektedir.

Kuş gribi (avian influenza) belirtileri

Kuş gribi belirtilerinin diğer gribal enfeksiyonlardan çok farkı yoktur. Belirtiler, ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas ağrıları, baş ağrısı, kusma, ishal ve karın ağrısı ilk belirtilerdir.

Akciğerde ağrı olur ve bunun sonucu olarak zatürre, solunum sıkıntısı ve ölüme kadar gidebilen tablolar meydana çıkabilir. Belirtiler hastalık bulaştıktan 2-3 saat ya da 3-4 gün içerisinde kendini gösterir. Hücrelere yeterli miktarda oksijen gitmediği için vücutta morarma ortaya çıkar. Bu nedenle kuş gribine bazı bölgelerde mavi ölüm denilmektedir.

Kuş gribi (avian influenza) teşhisi

Kuş gribi teşhisi için hızlı ve güvenilir test yöntemleri vardır. Türkiye'de de veteriner araştırma enstitülerinde ve üniversite hastaneleri laboratuvarlarında gerek duyulduğunda bu testlerin yapılabileceği alt yapı mevcuttur. Bir insanda kuş gribinden şüphe etmek için, önce o kişinin bu virüs ile temasını bilmek gerekir.

Hasta ya da ölü kanatlı hayvanların tüyleri ile teması, dışkıları ile teması, hasta hayvanların bulunduğu ortamda bir saat civarı kalması, H5N1 virüsü pozitif çıkan insanlar ile yakın teması, sağlık kuruluşlarında çalışanların virüs içeren malzemeler ile teması gibi hastanın öyküsünün bulunması gereklidir.

İnsanlarda virüsün tanısı boğaz kültürü örneklerinde virüsün ya da antijenlerinin tespit edilmesi ile konulur. Ateşin yüksek olmasına rağmen kan tahlillerinde lökosit (özellikle lenfosit) ve trombosit sayısının düşük olması tanıda yardımcıdır. Akciğer grafisinde zatürreyi tanımlayan bulgular görülebilir. Bu tespitler yanıltıcı olabilir. Bu nedenle hastanın şikayetleri ve öyküsü, her 12 saatte bir testlerin tekrarlanması tam tanıda daha etkili olur.

Kuş gribi (avian influenza) tedavisi 

Viral kaynaklı hastalıkların tedavi planı belirtilere yönelik yapılır. Kuş gribi tedavisinde anti viral ilaçlar kullanılır. Kuş gribi tedavisinde de normal grip tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar kullanılmaktadır. Fakat kuş gribi virüsü bu ilaçlara direnç gösterebilir ve tedavi şansı azalabilir.

Korunma amaçlı doktor kontrolsüz ilaç kullanmak doğru değildir. Çünkü yanlış ve kontrolsüz ilaç kullanımı virüsün ilaçlara karşı direnç kazanmasına neden olur. Bu nedenle bu amaç için, ilaç kullanımı kesinlikle doktor kontrolünde olmalıdır

Kuş gribi'den nasıl korunmalı?

Kanatlılarda hastalık belirlendikten sonra yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından gerekli önlemler alınmalı ve ilgili mevzuatı gereği karantina, itlaf ve dezenfeksiyon gibi işlemler eksiksiz yerine getirilmelidir.

Türkiye'de bu tür işlemler Tarım ve Köy işleri Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Tavuk çiftliklerinde çalışanların gerekli önlemleri alması (eldiven, maske, gözlük, kişisel temizlik, ve benzeri) çalışmalar tamamlanmalıdır. Bu kişilere hastalık ile ilgili bilgiler öğretilmelidir.

Hastalığın görüldüğü ülkelere ya da bölgelere seyahat edenler, hastalığın bulunduğu tavuk çiftliklerinden uzak durmalılar, iyi piştiğinden emin oldukları (etlerin kırmızı ve pembe kısımları kalmayana kadar pişmiş) kanatlı hayvan etlerinden yemeliler, yumurtalar sabunlu su ile yıkanıp ısıları en az 70 derece olacak şekilde pişirilmeli, yumurta veya kanatlı hayvan etlerine dokunduktan sonra eller sabunlu su ile yıkanmalı, genel olarak eller sık sık sabunlu su ile yıkanmalı, bu işler ile uğraşanlara gerekir ise koruyucu ilaç tedavisi ya da mevcut olan grip aşısı yapılmalıdır.

Ayrıca salgının olduğu ülkelere ya da bölgelere gidenler döndükten sonra 7-10 gün süre içinde kendilerini gözlemlemeli ve ateş, öksürük, kas ve eklem ağrısı benzeri bir rahatsızlık yaşarlar ise mutlaka doktora gitmelidirler.

Kuş gribi (tavuk vebası) hayvan sağlığı ve zabıtası kanunu gereğince, bildirimi zorunlu bir hastalıktır. bildirimler il ve ilçe tarım müdürlüklerine yapılır.