Sigara ve Sigaranin Sistemik Etkileri
Sigara, insanda birçok sistem üzerinde muhtemel ya da kesin kanıt düzeyleri ile hastalık yapıcı etkisi gösterilmiş en önemli risk faktörlerinden birisidir. Uzun süre tütün kullanan bireylerde ateroskleroz, KOAH gibi hastalıkların prevelansı anlamlı ölçüde artmıştır. Sigara ile hastalıkların ve global mortalitenin ilişkisinde, çeşitli toksik ve biyolojik reaksiyonların etkisi olduğu bilinmektedir. Sigaranın akciğer üzerindeki etkileri dumana ilk maruz kalan hedef organ olması nedeniyle direk toksisite ile açıklanabilmektedir. Ancak diğer organ ve sistemler üzerindeki hasarı indirek mekanizmalarla oluşmaktadır. Sigara dumanına kronik maruziyet sistemik oksidan-antioksidan dengesinde bozulmaya, bu da lipid peroksidasyon ürünlerinde artışa yol açmaktadır. Diğer yandan A ve C vitamini gibi antioksidan vitaminlerin düzeyleri azalmaktadır. Sigara kullanan kişilerde sistemik enflamasyonda artış tespit edilmiştir. Artmış C-reaktif protein (CRP), fibrinojen, interlökin-6, lökosit düzeyleri de bunun göstergesidir. Ayrıca kronik sigara içicilerinde, romatolojik, koagülasyon ve endotelial disfonksiyon ile ilişkili parametrelerin seviyelerinde de değişiklikler saptanmıştır. Sigara ile ilişkili birçok hasar bırakılması sonrasında düzelse de CRP gibi enflamasyon belirteçleri 10 hatta 20 yıl sonra dahi yüksek kalabilmektedir.