Ponzi sistemi, ponzi oyunu veya ponzi düzeni olarak tanımlanan sistem yatırımcıların kendi paralarından geri dönenle ya da bir sonraki yatırımcılardan alınan paralarla ödemelerin yapıldığı bir dolandırıcılık sistemidir. Ponzi sitemi ilk olarak 1920 yılında sisteme aynı zamanda adını da veren Charles Ponzi tarafından gerçekleştirilmiştir. Ponzi aslına bakarsanız bu sistemin ilk mucidi olmasa da en iyi uygulayanıdır.
Charles Ponzi. 1920 Amerika’sında Uluslararası Posta Pulu arbitrajı yaptığını söyleyerek yatırımcılara doksan gibi kısa bir sürede yatırdıkları paralarını ikiye katlayacaklarını belirtmiştir. Bunu duyan birçok kişi bir anda Charles Ponzi’nin bürosunun önünde adeta kuyruklar oluşturmuştur.
Dönemin gazeteleri pul arbitrajından asla böyle bir paranın kazanılamayacağını ilan edip yazsalar da kimse yazdıklarını dikkate almamıştır. Hatta gazeteler bu şekilde para kazanılamayacağını ispat etmiş olmaları bile insanların yatırım adı altında ona paralarını teslim etmelerinin önüne geçmelerini sağlamamıştır.
Bu dolandırıcılık sistemi sayesinde çok kısa bir süre içerisinde günümüz parası ile milyonlar değerinde bir dolar servetine kavuşmuştur.
Ama tabi Ponzi’ye bir süre sonra dolandırıcılık yüzünden dava açılmıştır. Fakat jüri önünde o kadar inandırıcı bir konuşma yapmıştır ki jüriyi etkilemeyi başarıp beraat etmiştir. Hakkında açılan üç davanın ikisinden beraat etmiş ancak üçüncüsünde tutuklanmıştır. Hatta beraat ettiği bu davalar sayesinde hakkında suçlamalar yapan gazetelerden de yüksek miktarda tazminatlar almıştır.
Hatta inandırıcılığı o kadar güçlüdür ki üçüncü davada suçu tespit edilmiş olsa da birçok kişi aslında ilk başlarda para kazandıklarını daha sonra sistemin çöktüğünü iddia etmeye devam etmişlerdir.
Ponzi sistemi doğası gereği kaybetmeye mahkûm olan bir sistemdir. Hiçbir şey üretmeden çalışmadan ondan alıp ona vererek kimsenin uzun vadede ayakta kalması mümkün değildir. Ya da borsayı telefona, telefonu inşaata bağlarsınız ve kapalı bir ekonomi yaratırsınız. Ama İspanya ve Portekiz’in bu şekilde şişirilip patlaması gibi sonunda patlarsınız.
Türkiye’de Ponzi sistemine verilebilecek en iyi örnek yıllar önce kurulan Titan Saadet zinciridir. Titan saadet zinciri de size paranızı fazlasıyla geri alma vaadi veriyordu. Sisteme ilk girdiğinizde 10000 bin Euro para veriyordunuz. Sonra size her ay üç bin ile beş bin Euro arası para veriyorlardı.
Bu paraları da sisteme ilk girenlerin ödedikleri paralardan geri veriyorlardı. Yani sisteme yeni biri girmediği takdirde sistem otomatik olarak çökmeye mahkumdu. Zaten zaman içerisinde bu dolandırıcılık sistemi ortaya çıkarılarak devlet tarafından el konulup kapatılmıştır.
Günümüzde de hala Ponzi sistemini özellikle internet üzerinden uygulayan birçok firma bulunmaktadır. Bu firmalar devletler tarafından tespit edildiğinde direk kapatılmaktadır.
Charles Ponzi. 1920 Amerika’sında Uluslararası Posta Pulu arbitrajı yaptığını söyleyerek yatırımcılara doksan gibi kısa bir sürede yatırdıkları paralarını ikiye katlayacaklarını belirtmiştir. Bunu duyan birçok kişi bir anda Charles Ponzi’nin bürosunun önünde adeta kuyruklar oluşturmuştur.
Bu dolandırıcılık sistemi sayesinde çok kısa bir süre içerisinde günümüz parası ile milyonlar değerinde bir dolar servetine kavuşmuştur.
Ama tabi Ponzi’ye bir süre sonra dolandırıcılık yüzünden dava açılmıştır. Fakat jüri önünde o kadar inandırıcı bir konuşma yapmıştır ki jüriyi etkilemeyi başarıp beraat etmiştir. Hakkında açılan üç davanın ikisinden beraat etmiş ancak üçüncüsünde tutuklanmıştır. Hatta beraat ettiği bu davalar sayesinde hakkında suçlamalar yapan gazetelerden de yüksek miktarda tazminatlar almıştır.
Ponzi sistemi doğası gereği kaybetmeye mahkûm olan bir sistemdir. Hiçbir şey üretmeden çalışmadan ondan alıp ona vererek kimsenin uzun vadede ayakta kalması mümkün değildir. Ya da borsayı telefona, telefonu inşaata bağlarsınız ve kapalı bir ekonomi yaratırsınız. Ama İspanya ve Portekiz’in bu şekilde şişirilip patlaması gibi sonunda patlarsınız.
Türkiye’de Ponzi sistemine verilebilecek en iyi örnek yıllar önce kurulan Titan Saadet zinciridir. Titan saadet zinciri de size paranızı fazlasıyla geri alma vaadi veriyordu. Sisteme ilk girdiğinizde 10000 bin Euro para veriyordunuz. Sonra size her ay üç bin ile beş bin Euro arası para veriyorlardı.
Bu paraları da sisteme ilk girenlerin ödedikleri paralardan geri veriyorlardı. Yani sisteme yeni biri girmediği takdirde sistem otomatik olarak çökmeye mahkumdu. Zaten zaman içerisinde bu dolandırıcılık sistemi ortaya çıkarılarak devlet tarafından el konulup kapatılmıştır.
Günümüzde de hala Ponzi sistemini özellikle internet üzerinden uygulayan birçok firma bulunmaktadır. Bu firmalar devletler tarafından tespit edildiğinde direk kapatılmaktadır.