İdrarın kötü kokması, merak ve kaygıyı da beraberinde getiriyor. Su kaybı ve idrar yolu enfeksiyonu gibi çeşitli etkenler bu duruma neden olabilir. Kokulu idrarın neden kaynaklandığını anlamak, daha ciddi problemler doğmasına engel olacaktır.
İdrarın Kokması Neden Olur, Nasıl Geçer?
İdrarda koku oluşturan genel sebepler aşağıda verilmiştir. Bu sebepler hakkında bilgi sahibi olmak, daha ciddi problemler baş göstermeden önce sıkıntının ne olduğunu anlamakta yardımcı olacaktır.
1) Vücudun Susuz Kalması
İdrarda kötü kokunun en yaygın nedeni vücudun susuz kalmasıdır. Çok yoğun olan idrar, barındırdığı atık miktarının fazla olmasından ötürü çok ağır kokabilir. Baskın olan koku amonyak kokusudur.
Tedavisi: Bol su tüketmek çözüm için en basit yoldur.
2) İdrar Yolu Enfeksiyonu
İdrar yolu enfeksiyonu kötü kokulu idrarın en yaygın nedenlerinden biridir. Bakteriler idrar yoluna girerek çoğalıp gelişebilirler. Sonucunda ise rahatsızlık ve idrarda koku oluşur. İdrarda yanma, sık idrara çıkma, karın veya sırt ağrısı, bulanık idrar, gece terlemeleri ve üşüme gibi diğer belirtilere de neden olur.
Tedavisi: Tedavi için bolca su ve yaban mersini suyu tüketin. Doktorunuz bakterileri öldürmek için antibiyotik tedavisi uygulayacaktır.
3) Vajinit (Vajina İltihabı)
Vajinal enfeksiyonlar ve tahriş vajinadan kötü koku gelmesine sebep olur. Genel nedenleri bakteriler, vajinal mayalar ve cinsel yolla bulaşan hastalıklardır. Belirtilerinden bazıları kokulu vajinal atıklar, idrar yaparken ağrı, seks esnasında rahatsızlık ve vajinal kaşıntıdır.
Tedavisi: Doktorlar belirtileri değerlendirerek tedavi için antibiyotik veya mantar önleyici ilaçlar yazabilir. Reçetesiz satılan kremler de belirtileri yatıştırabilir.
4) Prostat
Prostat bezleri süngerimsi yapıdadır ve zaman içerisinde büyür. Prostatı olan erkekler sıklıkla idrar torbası enfeksiyonu belirtilerini gösterirler. Bazı belirtiler idrarda koku; alt karında, kasıkta veya belde baskı ve rahatsızlık hissidir.
Tedavisi: Tedavi yöntemi yeterli miktarda su alımı ve 10 gün boyunca antibiyotik kullanmaktır. Daha dirençli vakalarda antibiyotik kullanımı süresi uzatılabilir veya antibiyotik damar yoluyla verilebilir.
5) Böbrek Taşları
Kokulu idrar böbrek taşı kaynaklı olabilir. Çeşitli türde böbrek taşları vardır ve idrarın pembe – kanlı görünmesine yol açarlar. Bu durumda sırtta, alt ve yan karın bölgelerinde şiddetli ağrı oluşabilir.
Tedavisi: Ağrı kontrol altına alınır, su takviyesi yapılır ve bazen de böbrek taşının alınması gerekebilir. Çoğu küçük taşlar kendi kendilerine düşecektir. Bakteriyel enfeksiyon böbrek taşı ile birleşirse durum ciddileşir. Taşlar alınana kadar hastayı hastaneye yatırmak gerekebilir.
6) Yiyecek, İçecek ve Vitamin Destekleri
Çeşitli yiyecekler ve gıda destekleri idrar kokusunu değiştirir. Birçokları kuşkonmaz yedikten sonra idrarda oluşan karakteristik idrar kokusuna aşinadır. Kahve ve kafein de idrar kokusunu değiştirir. B6 vitamini desteği de alındıktan sonra idrar kokusunu değiştirecektir.
7) İlaçlar
Antibiyotikler genelde idrar kokusunu değiştirir. Penisilin gibi küften üretilen antibiyotiklerin mantar veya maya gibi koktuğunuzu fark etmişsinizdir. Gıda desteği olarak alınan multivitamin gibi ilaçlar idrarın hem kokusunu hem de rengini değiştirebilir.
8) Karaciğer Problemleri
Karaciğer birtakım atıklar üreterek bunların idrar ve dışkı ile atılmasını sağlar. Düzgün çalışmayan bir karaciğer, idrarın rengini değiştirerek çok koyu, dumanlı, hatta kahverengi – yeşil hâle sokabilir. Bu çok ciddi bir problem olduğuna işaret eder ve tıbbi müdahale gerektirir. İdrarın kokusu da genelde en az amonyak kadar kötü olur.
9) Şeker Hastalığı
Vücut şekerle başa çıkma yeteneğini kaybederse, şeker idrara karışmaya başlar ve daha sık idrara çıkarır. İdrar tatlı bir kokuya sahip olur ve şeker barındırdığı için olağandışı yapış yapış olur. Yeni hasta olan şeker hastalarında susuzluk ve kilo kaybı görülür.
Tedavisi: Bu durumdan şüphelenirseniz bir doktora görünün. Şeker hastalığı ile mücadele etmek için sağlıklı bir diyet programı uygulamak, egzersiz yapmak ve ilaçlarla kan şekeri dengesini yakalamak gerekir.
10) Hamilelik
Bebeğin büyümesi ve hormonların değişmesi ile birlikte anne, idrar torbası enfeksiyonlarına ve vajinal akıntılara daha açık hâle gelir. İkisi de idrar kokusuna sebep olur. Bu durumla karşılaşan kadınlar ileri değerlendirme için bir doktora görünmelilerdir. Tedavi edilmeyen idrar yolu enfeksiyonları erken doğuma sebebiyet verebilir.
11) Fenilketonüri
Bu metabolizmayı etkileyen kalıtsal bir durumdur. Fenilketonüri (PKU) hastaları besinlerdeki fenilanini sindiremezler. İdrarları ağır, küflü, hatta fare gibi kokabilir.
Tedavisi: Çoğu vaka, görüntüleme teknikleri sayesinde doğum sonrasında teşhis edilmektedir. Nadiren de olsa daha hafif vakaların sonradan tespit edildiği de olur. Fenilanin içermeyen beslenme programları uygulanmalıdır.
12) Akçaağaç Şurubu Hastalığı
Bu da bir diğer kalıtsal hastalıktır. İdrarın Akçaağaç Şurubu gibi kokmasına neden olur. Bazı protein tipleri yıkılamadığı için oluşur.
Tedavisi: Beslenme programı kesinlikle hastalığa uygun şekillendirilmeli, yoksa beyin hasarı ve ölümle sonuçlanabilir.