Saç ve kıl koparma (trikotillomani) hastalığı, kişinin ya da çocuğun kendi vücudundaki kılları ve çoğunlukla saçları koparmadan duramaması dır. Bu durum daha çok bir dürtü kontrol bozukluğudur. Kişi veya çocuk o his geldiği zaman saçlarını ya da vücut kıllarını koparma zorunluluğu hisseder ve kopardığında rahatlama hissi oluşur ve bu durum bu şekilde tekrarlar durur. Trikotillomani, ilk kez Fıransız dermatolog Hallopeau tarafından tanımlanan ve kıl koparma deliliği anlamına gelir.
Trikotillomani, daha çok saçların koparıldığı bir durum olarak görülse de kaş, kirpik, vücudun diğer tüyleri ve erkelerde göğüs kılları gibi kıllar da koparılır. Saç ve kıl koparma hastalığı kaşların, kirpiklerin ve saçların tamamen dökülmesine yol açacak şekilde görülebilir ve günün herhangi bir saatinde bu dürtü oluşabilir. Hastalarda saç koparmadan dolayı çok ciddi saç dökülmesi başlayabilir. Saç ve kıl koparma hastalığı genellikle her yaş grubunda görülen ve daha çok ergenlik dönemindeki çocuklarda ve genç kadınlarda görülen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık genellikle çocuklukta başlar ve önlem alınmaz ise daha ileri yaşlarda devam eder.
Saç ve kıl koparma hastalığı (trikotillomani) neden olur?
Trikotilomaninin kesin bir nedeni yoktur. Araştırmalara göre genetik yatkınlık, ruhsal stres, zor yaşam şartları, çevresel koşullar, kişinin içinde bulunduğu ortamdan kaynaklanan sıkıntılar, uygulanan baskılar, depresyon gibi faktörler trikotillomani rahatsızlığına yol açabilir. Yapılan aile araştırmalarında trikotillomanisi olan 20 çocuğun 5'inde ailesel problemler saptanmıştır. Ayrıca, obsesif kompulsif bozukluklar ve depresif bozukluklar gibi faktörler de trikotillomani rahatsızlığına neden olabilir.
Saç ve kıl koparma hastalığı (trikotillomani) tanısı
Tirikotillomani, genellikle tanısı zor konulan bir hastalıktır ve klinik olarak trikotillomanin iki formu bildirilmiştir. 2-6 yaş arası başlayan, selim olduğu düşünülen, kendi kendini geçen formu, diğeri de adolesan dönemde başlayan ve erişkin dönemde devam eden formudur. Erişkin dönemde bu rahatsızlığı olan hastalar bu durumu gizlemek için doktora baş vurmazlar.
Hastalar genellikle saçlarının görülmeyen taraflarından koparırlar. Bazı hastalarda saçlarını koparıp ağızda bekletme ve atma alışkanlığı da söz konusudur. Bazı hastalarda ise koparılan saçları yutma görülebilir ve bu duruma (trikofaji) denilir. Trikotillomani, tedavisi uzun süren kronik bir rahatsızlıktır. Saç ve kıl koparma hastalığı toplumun her kesiminde ve her yaşta görülebilir. Görülme sıklığı % 1-5 arasında değişiklik gösterir. Saç ve kıl koparma, kendini kusursuz hissetmek isteyen kişilerde daha sık görülür.
Saç ve kıl koparma hastalığı (trikotillomani) tedavisi
Saç ve kıl koparma hastalığı (trikotillomani), her ne kadar cilt hastalığı olarak görülse de, aslında psikiyatrik bir hastalıktır. Bu rahatsızlığın temelinde kişinin kılları koparmaktan kendini alamama gibi ruhsal bir durum söz konusu olduğu için, psikiyatri uzmanı tarafından tedavi edilir. Trikotillomani tedavisi, hasta veya saçını koparan çocuğun ailesi bu durumu erken dönemde fark eder ve doktora baş vurulur ise çocukluk döneminde tedavisi daha kolay olur.
Çocukluk döneminde meydana çıkan saç ve kıl koparma hastalığı tedavisinde, psikoterapi ve aile eğitimi ile tedaviden başarılı sonuçlar alınabilir. Lakin hasta, ilerleyen dönemlerde doktora baş vurur ise ilaç tedavileri ve psikoterapi tedavisi uygulanır. Saç ve kıl koparma hastalığı, genellikle hastanın ruhsal olarak sıkıntılı olduğu dönemlerde tetiklenir. Bu nedenle hasta bu durumun farkında olmalı ve kendini bu durumdan korumak için bu dönemlerde başka uğraşlar bulmalıdır. Trikotillomani tedavisinde ilaç tedavileri uzun sürebilir. Bu nedenle psikiyatrik kontroller ve tedavi uzun süre devam etmektedir.