Eyvah, yine oldu. Birini aramayı unuttunuz, dün akşam ne yediğinizi hatırlamıyorsunuz ya da komşunun ismi aklınıza gelmiyor. Teşhisi hemen koyuyorsunuz, kendinize gülüyorsunuz: “Yaşlanıyorum herhâlde”. Kısa dönem hafıza kaybı ne de olsa yaşlandığınızı gösteriyor, değil mi?
Aslında yanılıyor olabilirsiniz. Araştırmalar kısa dönem hafıza kaybının yaşlanmanın işareti olmak yerine yüksek tansiyonun (hipertansiyon) bir etkisi olabileceğini söylüyor. Peki, nasıl?
Yüksek Tansiyonun Hafızaya Etkisi
Yüksek tansiyon, kan basıncı yükseldiğinde ortaya çıkar. Fazla basınç altındaki kan, kan damarı duvarlarını itmeye başlar. Kan basıncının normal seviyesi 120/80 mmHg olarak kabul edilmektedir. Eğer 140/90 seviyesinin sürekli üstündeyse yüksek tansiyonun varlığı kabul edilir.
Yüksek tansiyon kan damarlarına hasar verir. Damarlarda plak ve diğer dokuların oluşmasına neden olarak, normal kan akışını engeller. Bu durumda küçük damarlarda kan akışı durur. Oksijen ve besin maddelerini taşımaktan sorumlu kan, vücudun gerekli yerlerine ulaşamadığında bu organların fonksiyonları sekteye uğrar. Beynin hafızadan sorumlu hücrelerine yeterli kan gitmediğinde de, bu hücreler ölür ve fonksiyonlarını yerine getiremez hâle gelir.
Araştırmalar kan akışındaki problemlerin diğer hastalıklara sebep olduğunu göstermektedir. Bunamanın (demans) nedenlerinden biri beyne giden kandaki azalmadır. Orta yaşlarında hipertansiyona sahip insanlarda yaşlandıkça bunama ihtimalinin arttığını çalışmalar göstermektedir. Alzheimer’ın komplikasyonlarından biri olan hafif bilişsel bozukluk da kan akışını engelleyen atardamar hasarı sonucu ortaya çıkmaktadır.
Yüksek Tansiyon Uzun Vâdede Hafıza Sorunlarına Neden Olur
Hipertansiyon genellikle teşhis edilmeden yıllarca devam eder. Hipertansiyona bağlı hafıza kaybı da bu uzun süreç esnasında meydana gelir. Yetersiz kan akışı sebebiyle beyin hücreleri yavaş yavaş ölür. Böylece hafıza ve diğer bilişsel fonksiyonlarda sorunlar oluşur.
Hafıza sorunları yavaş yavaş ortaya çıktığı için, yüksek tansiyon ile bağlantısı kurulamayabilir. Hafıza problemleri uzun süredir sizi rahatsız ediyorsa yüksek tansiyon ihtimalini atlamayın. Tam tersi durumda, yani yüksek tansiyon teşhisi konulup, tansiyon normal seyrine döndürüldüğünde ise hafıza bir anda düzelmez. Hafızanın tekrar güçlenmesi için belli bir zamana ihtiyaç vardır.
Eğer yüksek tansiyona sahipseniz, bu konuyu ciddiye almalı ve tansiyonu normal düzeye getirmek için ne gerekiyorsa yapmalısınız. Çünkü yüksek tansiyon bütün vücudu etkiler. Kalp rahatsızlıklarına neden olarak, yaşam süresini kısaltır. Tuz alımını azaltmak, spor yapmak, fazla kilonuz varsa, bunları vermek atacağınız ilk adımlar olabilir.