Yalnızlığın Tanımı ve Sınıflandırması
Yalnızlık evrenseldir. Yaş, cinsiyet, ırk, sınıf ayrımı olmaksızın her birey yaşamlarının bir kesitinde yalnızlık yaşayabilmektedir.
Öz’ ün aktardığına göre; Maustakos “Yalnız olmak; o kadar güçlü ve derin hissedilir, o kadar ürkütücü bir değişikliktir ki o anda başka bir şeyi algılamaya, başka bir duyguyu hissetmeye yer yoktur demektedir” demiştir. Öte yandan yalnızlık duygusu güçlülük ve dayanıklılık gerektirir, insana kendini fark ettirir, kim olduğunu ne istediğini, başkalarıyla olan ilişkilerinin anlamını sorgular. Böylece bireyin büyümesini, olgunlaşmasını, başkalarıyla olumlu ve anlamlı ilişkiler kurmasını sağlar.
Yalnızlık genel olarak “sosyal ilişkilerdeki yoksunluk ve yetersizlikten kaynaklanan, bireyi pek memnun etmeyen, psikolojik bir durum” olarak tanımlanmaktadır.
Sullivan yalnızlığı kişiler arası yakınlık gereksiniminin yetersiz olarak karşılanması sonucu ortaya çıkan, oldukça rahatsız edici ve hoş olmayan bir deneyim olarak tanımlamaktadır.
Sadler’ e göre yalnızlık; birey için önemli bir kişinin kaybı sonucunda yaşanan yada başkalarından uzaklaşma duygusunun eşlik ettiği rahatsız edici bir duygu durumudur.
Öz’ ün aktardığına göre; Rook ise yalnızlığı; “bireyin başkaları tarafından anlaşılmadığını ve reddedildiğini hissettiğinde, başkalarından uzaklaşıp yabancılaştığında ya da sosyal bütünleşme ve duygusal yakınlık sağlayan etkinliklerde uygun sosyal eşlerin bulunmayışı ile ortaya çıkan bir duygusal rahatsızlık durumudur” olarak tanımlamıştır.
Peplau yalnızlığı yapayalnızlık, tek başınalık ve yalnızlık olarak ele almıştır. Öz’ ün aktardığına göre; Peplau yalnızlığın gelişiminde üç önemli faktörden söz eder.
Yalnızlığı Hazırlayıcı Faktörler: Bireysel özellikler, sosyal ilişkiler, ekonomik durum ve kültürel özellikler bireyin yalnızlığa olan duyarlılığını etkiler.
Yalnızlığı Ortaya çıkarıcı Faktörler: Boşanma, ayrılık, kayıp, yeni bir iş, farklı bir şehre taşınma ya da herhangi bir hastalık yalnızlığın ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bilişsel Faktörler: Bireyin yalnızlığı yaşama biçimi, sosyal ilişkileri ve bu ilişkilerden beklentileri, yalnızlığın nedenlerine yönelik düşünceleri gibi özellikler yalnızlığın yaşanmasında ve gelişiminde etkilidir.